Ciąża jest dla nie jednym z bardziej tajemniczych okresów w życiu. Ten szczególny czas wiąże się również z szeregiem zmian w zakresie naszych praw. Poniżej przedstawiam Ci główne prawa w ciąży. Związane one są z medycznymi aspektami tego okresu.
Prawa w ciąży to głównie bezpłatna opieka medyczna
Wizyty lekarskie to nieodłączna część ciąży. Prawdopodobnie trafisz do lekarza około 6-7 tygodnia i – po założeniu karty ciąży – będziesz odwiedzała gabinet mniej więcej co 3-4 tygodnie. Ważną informacją jest, iż niezależnie od Twojego ubezpieczenia, masz przez cały okres trwania ciąży prawo do bezpłatnej opieki medycznej. Niezależnie więc od tego czy pracujesz na umowę o pracę, zlecenie, o dzieło lub nawet nie pracujesz, masz prawo do wizyt i badań w ramach wizyt w przychodni NFZ.
Przychodnia bez kolejek
Prawa w ciąży obejmują także korzystanie z wizyt u specjalistów w opiece ambulatoryjnej (poradnie) w dniu zgłoszenia. W przypadku, gdy taki termin nie jest możliwy, powinien on być ustalony w ciągu 7 dni. To ważna informacja dla kobiet, które w czasie ciąży będą musiały korzystać z konsultacji u specjalistów, np. kardiologa, diabetologa, endokrynologa. To prawo nie przekłada się na kolejkę w dosłownym tego słowa znaczeniu. Aby ominąć grupę czekających do rejestracji czy na badania, należy zapoznać się z regulaminem przychodni.
Lekarz czy położna?
Opieka medyczna w ciąży, w czasie porodu i dalej regulowana jest w Standardach Opieki Okołoporodowej. Najnowsze Rozporządzenie z 2019 roku wprowadziło możliwość prowadzenia ciąży fizjologicznej (czyli niepowikłanej) przez lekarza, ale również położną. Wybór należy do Ciebie. Jeśli zdecydujesz się na to, że osobą sprawującą opiekę będzie położna, konieczne będzie i tak kilka wizyt w gabinecie lekarskim. Położna bowiem nie może wykonywać pewnych czynności medycznych (np. wykonywać badań USG).
Poród w domowy czy w szpitalu?
Jeśli Twoja ciąża przebiega bezproblemowo, masz prawo zdecydować, gdzie odbędzie się poród. Masz również prawo zobaczyć oddział i porozmawiać z personelem medycznym. Najlepiej umówić się wcześniej, tak abyś miała pewność, że ktoś będzie miał czas, aby wszystko Ci wytłumaczyć.
Warto wiedzieć, że placówki podzielone są wg tzw. stopni opieki perinatalnej (czyli w związku z ewentualnymi komplikacjami ciążowymi). W przypadkach ciąż o podwyższonym ryzyku zostaniesz skierowana do odpowiedniego szpitala. Masz prawo również zdecydować się na poród w domu. Oczywiście znowu istotnym czynnikiem jest brak przeciwskazań medycznych. Poród w takiej formie odbywa się pod opieką położnej, która zadba o bezpieczeństwo Twoje i Twojego Dziecka. Poród domowy nie jest finansowany ze świadczeń NFZ.
Położna nie tylko do porodu
Wyżej wspomniany Standard Opieki Okołoporodowej ma za zadanie m.in zmniejszyć strach przed porodem naturalnym i przyczynić się do zmniejszenia liczby cięć cesarskich. Położono więc nacisk również na dostępność wiedzy na temat ciąży, porodu i połogu. W Twojej przychodni POZ powinnaś zadeklarować wybór położnej, która będzie też odpowiedzialna za organizację edukacji przedporodowej. Taka przysługuje Ci od 21. tygodnia ciąży do porodu. Spotkania mają teoretycznie i praktycznie przygotować Cię do tego niezwykłego wydarzenia. W edukacji może uczestniczyć również bliska Ci osoba. Spotkania mogą odbywać się indywidualnie lub grupowo. Przy szpitalach funkcjonują również Szkoły Rodzenia, które w niektórych miastach są w pełni dofinansowywane.
Poród z partnerem, mamą czy przyjaciółką?
W tym miejscu warto na chwilę zatrzymać się nad definicją osoby bliskiej, gdyż to ta osoba, która ma prawo towarzyszyć Ci we wszystkim podczas ciąży, porodu, połogu. Najczęściej oczywiście to poród skłania do deklarowania, kogo wybierzemy do tej roli. Przepisy wymieniają krąg osób, które można tu zaliczyć: małżonek, krewny lub powinowaty do II stopnia w linii prostej. Mogą to być także przedstawiciel ustawowy lub osoba pozostająca we wspólnym pożyciu (ważne z perspektywy par, które nie sformalizowały swoich związków). Jednak, tak naprawdę, to może być każda wskazana przez Ciebie osoba i nikt nie może tak naprawdę weryfikować Waszych relacji. Pamiętaj, aby był to ktoś, kto będzie dla Ciebie prawdziwym wsparciem.
Możesz przygotować plan porodu
Zbliżając się wielkimi krokami do porodu, zapewne przygotujesz wyprawkę. Ja zawsze w tym miejscu mówię o tym, że każda przyszła mama na liście wyprawkowej powinna zawrzeć, zapoznanie się ze swoimi prawami. Przy tej okazji stwórz swój plan porodu, który określi Twoje nastawienie do medycznych aspektów porodu (nacięcie krocza, lewatywa, znieczulenie etc).
Myśl głównie o Was
Pamiętaj, aby w tym czasie nie bać się sięgania po swoje prawa w ciąży. To szczególny czas dla Ciebie. Jesteś odpowiedzialna za Was dwoje. Wykorzystaj więc te dodatkowe uprawnienia, które w tym czasie Ci przysługują.
Marzena Pilarz-Herzyk – Mama synów: Oskara, Oliwiera i Olafa. Prawniczka z zawodu. Artystka z zamiłowania. Wzrusza ją, gdy syn obejmuje ją małymi rączkami, mówiąc: „kocham Cię dużooo”.
Wraz z awansem na najważniejsze stanowisko Mama, powstał autorski blog MamaPrawniczka.pl, który dzisiaj jest wsparciem dla tysięcy Kobiet (i nie tylko).
Zawodowo przez kilka lat związana była z zarządzaniem przedsiębiorstwami, procedurami prawnymi i finansowymi. Pisze e-booki, które krok po kroku, prowadzą przez procedury prawne. Powtarza, że z prawem warto się przyjaźnić, bo często to nie brak praw, a brak świadomości i wiedzy o nich, stawia nas na przegranej pozycji.