Przebarwienia na skórze twarzy mogą wynikać z wielu czynników, różne jest także ich zwalczanie. Czasem są one związane z problemami skórnymi, innym razem z błędami pielęgnacyjnymi lub nieprawidłowo przeprowadzonymi zabiegami. Mogą być także objawem choroby lub zaburzeń hormonalnych albo pozostałością po młodzieńczym trądziku. Jakie są rodzaje przebarwień i jak można sobie z nimi radzić?
Czym są przebarwienia na twarzy?
Przebarwienia to zmiany barwnikowe, które pojawiają się z powodu nieprawidłowej produkcji melaniny pod skórą. Uwidaczniają się na skutek wzmożonej lub niedostatecznej pracy melanocytów — komórek barwnikowych. Ludzka skóra nie jest jednolita, a drobne zmiany są czymś naturalnym. Jeśli mówimy o przebarwieniach, wówczas zagadnienie dotyczy bardzo wyraźnych, widocznych plam na skórze. Mogą występować one pojedynczo lub w większej ilości.
Przebarwienia na twarzy zwykle mają związek z wiekiem, promieniowaniem słonecznym albo zmianami hormonalnymi. Zdarza się, że są uwarunkowane genetycznie albo związane z jakimś schorzeniem. Choć mogłoby się tak wydawać, przebarwienia nie powstają z dnia na dzień. Jest to długotrwały proces, który odbywa się pod skórą i stopniowo staje się widoczny na jej powierzchni.
Przebarwienia nie zawsze wymagają interwencji medycznej czy kosmetologicznej, niemniej jednak są uznawane za defekt estetyczny i często są usuwane poprzez stosowanie odpowiednich kosmetyków czy zabiegów.
Przebarwienia na twarzy – przyczyny
Przebarwienia mogą wynikać z wielu czynników mechanicznych, chemicznych albo genetycznych. Najczęściej przyczyną pojawienia się zmian pigmentacyjnych są:
- zmiany hormonalne (np. menopauza, choroby tarczycy, ciąża),
- czynniki genetyczne,
- promieniowanie UV,
- czynniki chemiczne (np. dym papierosowy, palenie, zanieczyszczenie środowiska).
Przebarwienia mogą pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, a także u dzieci. Zmiany pigmentacyjne mogą występować także u osób starszych, wówczas częściej związane są z wiekiem, a nie stanem chorobowym.
Rodzaje przebarwień
Przebarwienia na twarzy można podzielić ze względu na różne kryteria. Najczęściej wyróżnia się:
- naskórkowe (nagromadzenie melaniny w naskórku),
- skórne (przebarwienia powstałe w obrębie skóry właściwej),
- naskórkowo-skórne (postać mieszana).
Dodatkowo można podzielić je ze względu na przyczynę powstawania. Wówczas wyróżnia się przebarwienia:
- polekowe,
- genetyczne,
- chorobowe,
- hormonalne (np. związane z menopauzą czy ciążą),
- wtórne.
Przebarwienia, które mają swoją przyczynę w zmianach hormonalnych, chorobach autoimmunologicznych oraz genetycznych, nazywa się uogólnionymi. Do czynników wywołujących zaliczają się:
- problemy z tarczycą,
- nowotwory,
- niedobory witamin,
- choroby metaboliczne (np. cukrzyca),
- choroby nadnerczy.
Przebarwienia uogólnione pojawiają się często u kobiet, które przechodzą menopauzę, a także jako odpowiedź organizmu na stosowanie niektórych leków.
Przebarwienia wtórne
Przebarwienia wtórne to takie, które pojawiają się na skutek działania czynników zewnętrznych. Wyróżnia się przebarwienia słoneczne, chemiczne, pozapalne (np. po trądziku), mechaniczne oraz cieplne (związane ze zbyt długą ekspozycją na ciepło, niekoniecznie słoneczne).
Melasma (ostuda)
Melasma, inaczej ostuda, to najczęściej występujące przebarwienia na twarzy, szczególnie u kobiet. Pojawiają się zwykle w ciąży oraz jako skutek uboczny stosowania środków antykoncepcyjnych lub HTZ (hormonalnej terapii zastępczej wykorzystywanej w łagodzeniu objawów menopauzy).
Przebarwienia w typie melasmy są ciemnobrązowe i mają nieregularne kształty. Ich widoczność zwiększa się podczas ekspozycji na promieniowanie UV.
Przebarwienia pozapalne (PIH)
Przebarwienia pozapalne są odpowiedzią organizmu na wystąpienie choroby skórnej. Bardzo często związane są z trądzikiem, łuszczycą, łupieżem pstrym albo liszajem. Zmiany barwnikowe mogą pojawić się także na skutek stosowania niektórych maści lub kremów. Wówczas pigment gromadzi się nadmiernie w miejscu, w którym stosowany był dany produkt. Reakcję zapalną skóry mogą wywoływać także niektóre leki w postaci doustnej.
Bardzo powszechnym rodzajem przebarwień pozapalnych są zmiany związane z przebiegiem i leczeniem trądziku. Wówczas przyczyną nadmiernej pigmentacji jest wyciskanie pryszczy i rozdrapywanie ich. Czasami do przebarwień mogą przyczynić się też antybiotykoterapie lub stosowanie silnych, agresywnie działających maści.
Plamy wątrobowe
Plamy wątrobowe to zmiany barwnikowe związane z wiekiem. Pojawiają się u większości seniorów i wbrew pozorom nie są związane z uszkodzeniem wątroby. Swoją nazwę zawdzięczają swojej ciemnej barwie, która przypomina nieco kolor wątroby.
Plamy te nie wymagają leczenia i nie stanowią zagrożenia. Traktowane są jako defekt kosmetyczny i mogą być łagodzone przy pomocy rozjaśniających kosmetyków lub łagodnie działających, nieinwazyjnych zabiegów kosmetycznych, np. peelingów.
Usuwanie przebarwień
Metoda usuwania przebarwień zależy od ich przyczyny, głębokości oraz stopnia zaawansowania. Nie wszystkie zmiany pigmentacyjne można i trzeba leczyć.
Najłatwiej usunąć przebarwienia naskórkowe, ponieważ zmiana barwnikowa nie wnika w skórę właściwą. Dzięki temu często wystarczą tylko peelingi lub kosmetyki rozjaśniające oraz stosowanie filtrów przeciwsłonecznych.
W celu zmniejszenia widoczności przebarwień na twarzy zaleca się stosowanie łagodnych kremów o działaniu rozjaśniającym. Mogą one zawierać witaminę C, kwas azelainowy lub niacynamid czy retinoidy.
Peeling kwasowy
Bardzo skuteczną metodą zwalczania przebarwień naskórkowych oraz naskórkowo-skórnych są peelingi kwasowe. Ich zadaniem jest głębokie złuszczenie naskórka i stymulacja komórek do odnowy. Decydując się na takie zabiegi, najlepiej udać się do kosmetologa, który doradzi i zaproponuje odpowiedni plan pielęgnacji i zabiegów.
Oczywiście pozostają do dyspozycji również produkty tego typu dostępne w drogeriach i aptekach. Mają jednak one mniejsze stężenie substancji aktywnych. Dzięki temu można je stosować w domu, ale mogą mieć inny efekt końcowy wydłużony w czasie.
Profesjonalne kosmetyki, używane w klinikach, mają o wiele wyższe stężenie kwasów, a zatem działają intensywniej i dają lepsze efekty. Zwykle potrzebna jest seria zabiegów, aby osiągnąć trwałe rezultaty.
Usuwanie przebarwień laserem
W przypadku głębszych przebarwień skutecznym rozwiązaniem jest laseroterapia. Światło lasera delikatnie narusza i rozgrzewa komórki barwnikowe, prowadząc do ich uszkodzenia i usunięcia z organizmu. Dzięki temu cera zyskuje jednolity kolor. Tę metodę można stosować nie tylko na twarzy, ale i na całym ciele. Laseroterapia pozwala usunąć przebarwienia bez względu na przyczynę, ale nie gwarantuje, że zniknie czynnik wywołujący zmiany.
Jeśli przebarwienia wynikają z chorób lub zmian hormonalnych, w pierwszej kolejności należy wyleczyć konkretne schorzenie.
Dermapen na przebarwienia
Innym skutecznym zabiegiem na przebarwienia jest użycie dermapenu. Wykorzystuje on mikronakłucia, które delikatnie uszkadzają komórki barwnikowe i wspierają regenerację naskórka. To bezpieczny zabieg, który nie wymaga użycia ciepła i może być stosowany przez długi czas. Zapewnia skuteczne efekty i pozwala pozbyć się zmian barwnikowych.
Profilaktyka przebarwień
Podstawą ochrony skóry twarzy przed przebarwieniami jest stosowanie wysokich filtrów przeciwsłonecznych przez cały rok. Muszą mieć faktor ochronny o minimalnej wartości SPF 30. Warto również pamiętać, że takie produkty należy reaplikować w ciągu dnia, by zachować najlepszą ochronę skórze.
Warto także regularnie wykonywać peelingi kwasowe oraz enzymatyczne, które pomogą ujednolicić koloryt cery. Dobrze również wprowadzić do pielęgnacji preparaty rozjaśniające o łagodnym stężeniu składników aktywnych, aby w codziennej pielęgnacji skutecznie walczyć z przebarwieniami skóry.
W okresie jesienno-zimowym poleca się stosowanie retinolu, którego zadaniem jest złuszczenie i odnowa komórkowa skóry. Decydując się na tę substancję, warto skorzystać z konsultacji z dermatologiem lub kosmetologiem. Pomogą oni ułożyć odpowiedni plan pielęgnacji i dopasować stężenie. Podczas terapii retinolem bardzo ważne jest codzienne stosowanie wysokich filtrów przeciwsłonecznych — także w pochmurne dni.